τί ἐστιν ζῷον; ζῷον ἐστίν οἵον ἵππος, ὄνος, ὕς, πρόβατον, καὶ ἄλλα. ἆρά ἐστιν ζῷον ὁ ἄνθρωπος; ναί, ζῷον ἐστίν ὁ ἄνθρωπος. τὰ μὲν ζῷα θηρία ἐστίν, τὰ δὲ ἥμερα.
τὰ θηρία ἐστιν οἵον λύκος, λέων, κροκόδιλος, καὶ ἄλλα, ἃ ἐν τοῖς ὄρεσίν τε καὶ ταῖς ὕλαις οἱκεῖ, ἢ ἐν τόποις μακρᾱ̀ν ἀπὸ τῶν πόλεων τῶν ἀνθρώπων.
τὰ δὲ ἥμερά ἐστι ζῴα οἵον ὄνοι, πρόβατα, καὶ βόες, ἃ μετὰ τῶν ἀνθρώπων οἰκεῖ, καὶ δὴ ἐν τοῖς ἀγροῖς ἐργάζονται ἢ σῖτον ἀπὸ ἀνθρώπων δέχεται.
ἆρά ἐστιν ζῷα ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ ἐν τῇ θαλάσσῇ; μάλιστά γε. οἱ οὖν ὄρνιθες ἐν τῷ οὐρανῷ, τοῦτ’ ἐστιν τῷ ἀέρι, οἰκοῦσιν καὶ πέτονται. οἱ ὄρνιθες διὰ τὸν ἀέρα πέτονται (τὸ πέτεσθαι σημαίνει πορεύεσθαι ἐν τῷ ἀέρι, ὑπὲρ τὴν γῆν). πῶς πέτονται οἱ ὄρνιθες; τοῖς πτεροῖς αὐτῶν πέτονται. πτερὰ μὲν δύο ἔχουσιν οἱ ὄρνιθες, πόδας δὲ δύο οἱ ἄνθρωποι. ἔχουσιν πόδας οἱ ὄρνιθες; ναί, οὐ μόνον πτερά, ἀλλὰ καὶ πόδας ἔχουσιν. οἱ δὲ ἄνθρωποι δύο πόδας, καὶ δύο βραχίονας ἔχουσιν. ἐν δὲ θαλάσσῃ οἰκοῦσιν ἰχθύες. οἱ ἰχθύες οὐδὲ πόδας οὐδὲ πτερὰ οὐδὲ βραχίονας ἔχουσιν, ἀλλὰ οὐρὰν ἔχουσιν. ἕκαστος ἰχθῡ̀ς ἔχει μίαν οὐράν. καὶ ἐγένετο ὅτε ὁ ἰχθῡ̀ς κολυμβᾷ, κινεῖ τὴν οὐράν αὐτοῦ. ὅτε ὁ ὄρνις πέτεται, κινεῖ ἐκεῖνος τὰ πτερὰ αὐτοῦ. ὁ δὲ ἄνθωρπος, ὡς ἄλλα ζῷα ἐπὶ τῆς γῆς, τὰς πόδας αὐτοῦ κινεῖ ὅτε βαδίζει. καὶ δὴ καὶ ἴχνη ἐν τῇ γῇ λείπει. ὃς ἐπὶ τῆς γῆς βαδίζει, ποιεῖ ἴχνη ἐν τῇ γῇ.
ὁ Ξανθίᾱς καὶ οἱ κύνες αὐτοῦ τρέχουσιν εἰς τὰ ὄρη. ἵνα τί; ἵνα τὸ πρόβατον εὑρίσκωσιν. τὸ δὲ πρόβατον ἔνθα καὶ ἔνθα πλανᾶται, οἱ δὲ ζητοῦσιν αὐτό. ζῷον γὰρ ἄλλο ἀκούεται τοῖς ὄρεσι, τοῦτ’ ἐστιν λύκος. ὁ λύκος ἐστὶ ζῷον ὃ ἄλλα ζῷα ἐσθίει. καὶ δὴ καὶ οὗτος ὁ λύκος ἐν τοῖς ὄρεσι καὶ πλανᾶται καὶ ζῷα ζητεῖ. μὴ τὸ πρόβατον ἀκούεται; ναὶ, ἀλλὰ οὐ μόνον ὑπὸ τῶν κύνων ἀκούεται τὸ πρόβατον, ἀλλὰ καὶ ὑπὸ τοῦ λύκου. ὅ τε λύκος καὶ οἱ κύνες ἀκούουσιν τοῦ προβάτου. ὁ οὖν λύκος ζητεῖ αὐτό, οὕτως καὶ ὁ Ξανθίᾱς.
εὐθὺς ὁ λύκος ὠρύεται, «οὒ οὒ ὤ». νῦν δὲ ὁ λύκος ὑπὸ τοῦ προβάτου ἀκούεται. τὸ γὰρ πρόβατον ἀκούει τοῦ λύκου. ὁ δὲ Ξανθίᾱς τοῦ λύκου ὠρυομένου ἀκούει. ἆρα οὖν οἱ κύνες ἀκούουσιν; ναὶ, καὶ ταχέως τρέχουσιν. ὁ γὰρ λύκος τοῦ προβάτου ὀσφραίνεται. καὶ τὸ πρόβατον ὀσφραινόμενον τοῦ λύκου πάλιν βληχᾶται. ὁ δὲ ἄνθρωπος οὐκ αὐτῶν ὀσφραίνεται, ἀλλὰ μόνον ἀκούει. οἱ δὲ κύνες αὐτοῦ ὀσφραίνονταί τε καὶ ἀκούουσιν. οἱ γὰρ κύνες καλῶς δύνανται ὀσφραίνεσθαι, οὐδὲ ὁ ἄνθρωπος.
ἅμα οὖν ὁ Ξανθίᾱς, οἱ κύνες, καὶ ὁ λύκος ἀφικνοῦνται εἰς τὸν τόπον ἐν ᾧ ἐστιν τὸ πρόβατον. πάντες οὖν ἅμα πάρεισιν. τοῦτο οὖν τὸ πρόβατον μάλα φοβεῖται. οἱ δὲ κύνες ἑστήκασι περὶ τὸν λύκον, ὑλακτοῦντες. ὁ δὲ λύκος τοὺς ὀδόντας δείκνυσιν αὐτοῖς. ὁ δὲ Ξανθίᾱς τὴν μάχαιραν ἐν τῇ χείρι ἔχει. οὐδεὶς κινεῖται. εὐθὺς ὁ λύκος ἐπιβάλλει τῷ προβάτῳ. τὸ δὲ φύγειν οὐ δύναται, ἀλλὰ ὁ Τεύχων, μῑκρότατος κύων, πρὸ τοῦ προβάτου, ἀντὶ τοῦ λύκου, ἕστηκε ὑλακτῶν. τὸτε ὁ λύκος δάκνει τὸν Τεύχονα. ὁ οὖν Τεύχων μάχεσθαι πειρᾷται, ἀλλὰ οὐ δύναται. ἀπέθανον ὁ κύων. ἐν ᾧ Τεύχων μετὰ τοῦ λύκου μάχεται, ὁ Στύραξ καὶ ὁ Ὁρμὴ τὸν λύκον ἐπιβάλλουσιν. καὶ δὴ καὶ αὐτὸς ὁ Ξανθίᾱς ὅρμαται ἐπὶ τὸν λύκον. τῇ μαχαίρᾳ τύπτει αὐτὸν, οἱ δὲ κύνες δακνοῦσιν, ἄχρι οὗ ὁ λύκος αὐτὸς ἀπέθανον.